Zinema aretoetan

Sorgin ehiza betean, Kattalin, senarrarengandik ihesi, bere baserritik aterako da gauaren erdian. Baso beltzean galduko da eta bere atzetik segika duen presentzia bat sentituko du. Ihesean dabilela hiru emakume maitagarrirekin topo egingo du. Hauek, arropa garbitu bitartean, beldurrezko ipuinak eta herriko esamesak partekatzen dituzte. Kattalinen harridurarako, bera izango da istorio horien protagonista. (zinea.eus)

Willek hamar urte ditu, eta beti amestu du superheroi bihurtzea eta aita poliziarekin batera kriminalak akabatzea. Hala ere, bere ametsa zapuztu egingo da bere anaia txikia, Charlie, jaiotzean. Haurrak arreta guztia bereganatzeaz gain, Charliek superbotereak dituela ere jakingo du Willek...

Tren berria Guinaw-Rails auzotik igarotzen da, nire haurtzaroko erresumatik. Isil-isilik, TER trenak auzoko hondakinak zeharkatzen ditu. Nire auzo pobrean, atzerako hondeamakinek eta mailuek etxeak kolpatzen dizkigute. Isiltasunaren eta zarataren arteko bals beldurgarri batean, amari laguntzen diot bere bizitzako une honetan, non 40 urteko oroitzapenak pixkaka desagertzen ari baitira.

Nyawunyawu wrestling-eko borrokalari ospetsua izan zen Kisanganin (Kongoko Errepublika Demokratikoa), eta, orain, bilaketa betean murgilduko da, Kelekele Lituka mentore zenduaren oroimena ohoratzeko. Munduko txapeldun ahaztu haren oroimena berreskuratzeko borrokan, erresilientziaren ikur bilakatuko da, oroimenari, laguntasunari eta kaosean barreiatutako nazio baten ahanzturaren ukapenari buruzko istorio unibertsal bat josiz.

Ondarroa, Euskal Herria, 1936ko urria. Frankoren armada herrian sartuko da, eta 24 urteko Karmele Urresti erizain gaztearen familiak Frantziara alde egingo du itsasontzian. Filmak Karmeleren istorioa kontatuko digu: lehenik eta behin, Frantzian errefuxiatuta; han, Parisen erbesteratutako beste euskal gazte batzuk ezagutu, Txomin musikari idealista eta konprometituarekin maitemindu, eta Caracasen (Venezuela) erbesteratutako familia osatuko du. Ondoren, Espainia frankistara itzulitakoan, konspirazioak eta diktaduraren aurkako borroka, klandestinitatea eta zigorrak, eta berriz ere erbestea.

Bere gurasoen bila dabilela, Chispasek Barrakuda Kapitain beldurgarriaren ontzian amaituko du. Tripulazioak ez daki irakurtzen Chispasek baino ezin die lagundu Phineas Craneren altxorra aurkitzen, Karibeko pirata guztien artean baliotsu eta gutiziatuena izanik.

Bikotearekin hautsi ondoren, Vicente (76) gustuko duen bizimodua egiten hasten da Maspalomasen: eguzkia, parranda eta gozamena dira bere eguneroko jardunak. Baina istripu batek Donostiara itzultzera behartuko du eta han aspaldi abandonatu zuen alabarekin elkartu beharko da. Vicentek zahar-etxe batean bizi beharko du eta bertan armairura itzultzera bultzatua sentituko da, konpondutzat zuen bere buruaren alde bat ezkutatuz. Egoera berri horretan, galdera bat nagusituko da: izango al du Vicentek aukera besteekin, eta bere buruarekin, bakeak egiteko?

Raven eta Pinky bi lagun banaezin dira. Sable-hortz kapitain beldurgarriarekin (zazpi itsasoetako erregea) ari dira nabigatzen. Haien arteko adiskidetasuna kolokan dago, Sibylla kondesak itsasontziari eraso egin, brankako maskaroia lapurtu eta Pinky bahitu baitu. Kolpe horren atzean plan are handiagoa ezkutatzen da: kapitaina harrapatu eta zazpi itsasoetako erregina aldarrikatzea. Lagunaren patua eta etxea arriskuan daudela, Raven tripulazioarekin elkartu da kondesa geldiarazteko bidaia epiko batean.

Garai bateko zuri-beltzezko argazkietan izoztua gelditu den abeslari gaztea. Kapsulatua. Enkuadre baten barruan harrapatua, haren ahotsa diskoetan bezala. Ahaztuta, nonbait, ikuspuntua hautatu egiten dela. Ahaztuta, abeslaria izateaz gain, euskal kulturaren transmisioan ezinbesteko erreferentea ere badela Lurdes Iriondo. Transmisioarentzat haurrak ezinbesteko zirela ulertu zuen, eta haientzat idatzi zituen liburuak eta antzerkiak.

Maia, neska irudimentsu eta bihurria, eta Jan, hiriko mutil beldurtua, biak 9 urtekoak, denboraren aurkako lasterketa egingo dute Sebastian Sebastian eraikitzaile eszentrikoak mehatxatutako udako kanpalekua salbatzeko. Helburua lortzeko, nekaezin bilatuko dute haranean oraindik bizi dela uste duten baina inork ikusi ez duen hartz bat. Abentura ausart honetan, Fritzek lagunduko die, mofeta dibertigarri eta haserrekorra —hitz egiten duena!—, harana eta bertako animaliak salbatzeko taldean sartuko dena.

Eddak auto lasterkarien pilotu bihurtzea du amets. Ustekabean, bere ametsa egia bihurtzen da: gainbeheran zegoen jolas-parkea lasterketa-zirkuitu bihurtzen da! Bere idoloarekin, Ed pilotuarekin batera, Europako Sari Nagusia izango dute erronka, eta lasterketaren aurkako sabotaje-plan bat aurkituko dute. Lortuko al dute lehiaketa salbatzea eta jolas-parkea ixtea saihestea?

Heidik katamotz bakarti bat basoko tranpa batetik salbatu du. Aitonak jakin gabe, bere lagun berria zaintzen du, eta ez du berriro harengandik aldendu nahi. Heidi ohartzen denean komunitatea katamotz gaztearen familia ehizatzen ari dela eta animalia lotsatiak herrira hurbiltzera behartu zituen lohi jausiak mendiaren beste aldeko baso-soiltze erradikalak eragin zuela, ahal duen guztia egiten du katamotza salbatzeko eta bere etxea zerrategi baten jabe zeken baten atzaparretatik babesteko.

Helviren mundua hankaz gora jartzen da Bo-ren teknologia-adituen klanera batzen denean. Klanen arteko banaketa zaharrari eta emakume polizia temati bati aurre eginez, bere patua betetzeko borrokatuko du: Super Elfkin bihurtzea!

Frida Kahlo neskato bakarti eta grinatsuaren istorioa da hau. Coyoacán koloretsu eta zirraragarrian hazi da, Mexikon, eta bere jakingurak ez du mugarik. Inguruan duen guztian aurkitzen du inspirazioa; naturan edo artean, adibidez. Bizitzak zailtasunak dakarzkionean, Fridak irudimen ikaragarriarekin egiten die aurre, eta mina sormen bihurtzen du.

Borneon, oihan tropikalean kokatutako herrixka batean, bizi da Keria, eta orangutan kume bat aurkituko du aitak lan egiten duen olio-palmondoen landaketan. Natura biziki maite du eta basoa suntsitzearen aurka borrokatuko du, Selai izeneko bere lehengusuarekin batera. Abentura honi esker bere jatorriarekin konektatzeko aukera izango dute.

Basoan gauza arraroak gertatzen dira! Hontza desagertu egin da, arratoi bihurri batzuek izututa dauzkate auzokoak eta laku batek gainezka egin du, basoan bizi diren gure lagunen etxeak urpean utziz. Akaso Kastore megalomanoaren lana izan daiteke? Azerik eta Erbik deskubritu egin nahi dute. Beren lagunik onena aurkitu behar dute, Hontza, eta euren etxeak salbatu nahi dituzte. Baina horrek arriskuan jarriko du haien adiskidetasuna.

Juan Carlos Pérez gogoeta sakon batean murgilduko da argitaratu gabeko zinta bilduma baten aurkikuntzaren ondorioz. Alde batera utzi nahi izan ditu taldeak momenturik gorenean pop estilora eman zuen aldaketa, eta ostean desegin izana. Itoiz musika taldearen lider izandakoak bidaia katartiko bat hasiko du, iraganarekin adiskidetzeko balioko diona; taldeak 70.hamarkada hasieran Rock progresiboan murgilduta igarotako urteak bergogoratuko ditu bertan.

Eta euririk, eguzkirik edo lurrik gabe ere loratu litekeen hazirik balego? Eta norbaitek lapurtu badu? Klara behi nerabe ausartak misterio bat argitu beharko du Agatha Christensen untxi detektibearekin: hazi miraritsuaren desagerpena ganadua daraman trenaren barruan.

Katanga – Eskorpioien dantza Shakespeareren Macbeth lanaren egokitzapen ausart bat da, botereari eta anbizioari buruzko istorio unibertsal eta atenporal bat, Dani Kouyaté zuzendari burkinafasoar ospetsuarena. Zuri-beltz dramatikoan filmatuta, Pazouknaam erregearen aurka antolatu den baina porrot egin duen konspirazioaren ondoren abiatzen da filma. Erregeak Katanga lehengusua izendatuko du indar armatuen buru, baina hark, emazte handinahiak bultzatuta, hil egingo du, eta tronua bereganatuko. Ordutik aurrera, edozer egingo du botereari eusteko: ez da ekintza xumerik ikusiko.

Guztiek atzean utzi nahi duten urrutiko irla batean, Nanak bertan geratzen ikasi du. Nia amak gaixotasun misteriotsu bat zeukan, eta Nana jaio eta gutxira alde egin zuen. Nanari sukarra igo zaio, eta sumendi baten oinetara bidali dute tratamendua jasotzera. Han, ametsen eta errealitatearen artean dabilen mundu batekin egingo du topo. Urte batzuetara, Nana nerabea dela, Nia itzuli egingo da.

Gaëlek bost urte zituen Didy ama hil zitzaionean. Haren oroitzapena, baina, gerra zibilen, genozidioaren eta hiesaren zurrunbiloan galdu da, hondamendi haiek lehenik Burundi eta gero Ruanda suntsitu zituztelako, eta Gaël Suitzan erbesteratzera behartu. Hogeita hamar urtera, halere, familiaren historiaren orrialdeak berriro irekitzera ausartuko da, ama ezagutu zutenekin elkartuz. Pertsona horien oroimenaren eta istorioen bidez, amaren eta Ruandako emakumeen belaunaldi oso baten argazkia errebelatuko da.

Patrick, Monarka tximeletaren migrazioaren mundu liluragarrian murgiltzen gaituen familia osoarentzako animaziozko filma da. Istorio hunkigarri honetan, Patricki, hegal bakarra duen tximeleta ausart eta maitagarriari lagunduko diogu. Patrick abentura zoragarri batean murgilduko da, polizoi moduan atoi batean sartu eta migrazio handiarekin bat egiten duenean bere bizitzaren bidaian parte hartzeko. Bere lagun leialekin batera, Marty, beldar tuntuna , eta Jennifer, altueraren beldur den tximeleta, Patrick ustekabeko heroi bihurtzen da.

Hala ere, arrakasta lortu aurretik, bere beldurrei aurre egin beharko die, bere berezitasuna onartu eta bidean zehar oztopo ugari gainditu beharko ditu.

Nôs Dança António Tavares dantzari eta koreografoarekin Cabo Verdeko irletara egindako bidaia bat da, artxipelago osotik sakabanatutako dantzen bilaketa bat, erritmo tradizionaletatik hasi eta estilo garaikideetarainokoa. Beste dantzari eta musikari batzuekin elkartzeko topaketa bat da, baina baita beste leku batzuetatik ekarri eta Cabo Verdeko berezko hainbat genero sorrarazi zituzten dantzen eta erritmoen gaineko istorioak eta ezagutzak dauzkaten hainbat pertsonarekin batzekoa ere.

Mavkak, basoko arimak, maitasunaren eta zaindari betebeharraren arteko hautu ezinezkoari aurre egin beharko dio gizaki batez maitemintzen denean.

Goi Mendi Beltzetatik haratago, izaki fantastikoz betetako erresuma bat zabaltzen da. Mavka, baso sorgindu honen zaindaria, basoa edozein eraso edo bidegabekeriatik babestea du helburu nagusi, baita gizakien erasoetatik ere. Mavkak Lucas ezagutu du, mendietan galdutako musikaren maitale gaztea, eta maitemindu egin dira. Arau guztien kontra, Mavka eta Lucas maitasun-istorio batean murgildu dira, erreinuan izango dituzten ondorioak kontuan hartu gabe. Mavkak basoa salbatu ahal izango du?

Munduko mendi garaienen tontorretan bizi da eguzki-argi garbienaz elikatzen den landarea… Himalaiako lorea. Yuku sagutxoak familia atzean utzi eta betiereko argia duen lore horren bila abiatuko da bere amamari eskaintzeko, hura laster eramango du-eta sator itsuak Lurraren sakonera. Baina lorea aurkitzeko, Yukuk oztopoz betetako bidea gainditu beharko du: gaztelu azpiko estolda-arratoien eremu beldurgarria zeharkatu beharko du, bele anker eta gosetien belardia, denak galtzen diren baso sorgindua, eta batez ere… otsoak zaintzen duen Ikararen Zubia! Bidaian zehar, ordea, bere musika eta kantuei esker, Yukuk lagun asko egingo ditu. Eurak dira bizitzaren abenturan arrakasta izateko euskarririk onena.

1967an, diktadura frankista betean, askatasun egarri ziren seminarista batzuek Enarak taldea sortu zuten. Garaiko jendartean oraindik arrotzak ziren pop, rock eta psikodelia estiloak jotzen zituzten, euskara hutsean. Ehundaka kontzertu eman ondoren, 1971an misteriotsuki desagertu ziren, betirako. 50 urte ondoren, abeslariaren semea, Beñat, taldearen aztarnen bila abiatuko da, ornitologia, collage-a eta bilaketa eszentriko bat nahasten dituen labirinto filmiko batean murgilduz.